“Overlevingsstrategie” is een begrip uit de Innerlijk Kind Therapie. Een overlevingsstrategie of overlevingsmechanisme heeft als doel te voorkomen dat we gekwetst worden.
In de Innerlijk Kind Therapie gaan we ervan uit dat je als kind “schoon” geboren wordt, als een “onbeschreven blad”. Je staat volledig open om liefde, warmte en genegenheid te ontvangen. Je bent vrij en hebt nog geen ervaringen, maar bent tevens ook enorm kwetsbaar. Als een baby honger heeft, gaat hij of zij huilen. Als de honger niet wordt gestild, gaat de baby brullen. Als dat ook geen effect heeft, volgt een omslag: dan keert de baby in zichzelf en wordt stil. De baby voelt zich onmachtig en gekwetst. “Ik kan schreeuwen tot ik een ons weeg, maar “het” komt niet”.
Hoe goed je je als ouder ook je rol invult, kinderen kunnen nooit perfect in hun behoeftes worden voorzien. Met andere woorden: iedereen wordt gekwetst in zijn leven. Dat kan als baby, als peuter, kleuter, als puber. In al die fases worden we meerdere keren niet in onze behoeftes voorzien. Dat noemen we “het gekwetste kind”. Iedereen maakt dat mee, dus niet alleen mensen die in slechte omstandigheden door het leven moeten. Iedereen die te maken krijgt met angst, verdriet of onmacht ontwikkelt een of meer “overlevingsstrategieën”. Dat wil zeggen dat een emotie die er kennelijk niet mag zijn, wordt weggestopt en afgesplitst in een “innerlijk kind deel” dat vervolgens beheerst moet worden. Op deze manier zorgen we ervoor dat we niet opnieuw gekwetst worden.
Er zijn zes verschillende overlevingsstrategieën:
- de pleasing-strategie
- de prestatiegerichte strategie
- de orale strategie
- de symbiotische strategie
- de afwezige strategie
- de narcistische strategie
Vaak dragen we er een paar, de meeste mensen hebben twee of drie strategieën waarin ze zich heel erg herkennen en vaak ook een paar helemaal niet. Je hebt ze niet voor het kiezen, ze zijn ooit ontstaan, ze komen gewoon. Als je leert te herkennen op welke strategieën je terugvalt en welke gedragingen daarbij horen, dan kun je jezelf gaan afvragen: “kennelijk ben ik ergens in gekwetst en wat was dat dan?” of “Waarom ben ik nou weer gaan pleasen, terwijl ik me eigenlijk had voorgenomen dat niet meer te doen”.
Ik zal de komende periode meer in detail ingaan op elk van deze overlevingsstrategieën en wat dit betekent voor het individu zelf, maar ook hoe dat zich uit in teamgedrag en hoe managers daarmee kunnen omgaan.
Herkenbaar? Volg me op sociale media of schrijf je in op de nieuwsbrief om deze blogs niet te missen.
#psychodynamiek #negatievegevoelens #groepsdynamiek #teamcoaching
